TMK 462. Madde- Vesayet Makamının İzninin Gerektiği İşlemler

“Madde 462- Aşağıdaki hâllerde vesayet makamının izni gereklidir:

Taşınmazların alımı, satımı, rehnedilmesi ve bunlar üzerinde başka bir aynî hak kurulması,

Olağan yönetim ve işletme ihtiyaçları dışında kalan taşınır veya diğer hak ve değerlerin
alımı, satımı, devri ve rehnedilmesi,

Olağan yönetim sınırlarını aşan yapı işleri,

Ödünç verme ve alma,

Kambiyo taahhüdü altına girme,

Bir yıl veya daha uzun süreli ürün ve üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kirası
sözleşmeleri yapılması,

Vesayet altındaki kişinin bir sanat veya meslekle uğraşması,

Acele hâllerde vasinin geçici önlemler alma yetkisi saklı kalmak üzere, dava açma, sulh
olma, tahkim ve konkordato yapılması,

Mal rejimi sözleşmeleri, mirasın paylaştırılması ve miras payının devri sözleşmeleri
yapılması,

Borç ödemeden aciz beyanı,

Vesayet altındaki kişi hakkında hayat sigortası yapılması,

Çıraklık sözleşmesi yapılması,

Vesayet altındaki kişinin bir eğitim, bakım veya sağlık kurumuna yerleştirilmesi,

Vesayet altındaki kişinin yerleşim yerinin değiştirilmesi.”

GİRİŞ

Vesayet, bireyin kendi haklarını ve malvarlığını tam olarak koruyamayacak durumda olması nedeniyle, hukuk düzeni tarafından belirli bir kişinin ya da kurumun denetimi ve yönetimi altına alınmasını ifade eden hukuki bir kurumdur. Vesayet makamı, vesayet altındaki kişilerin malvarlığı ve şahsi haklarını korumak amacıyla çeşitli yetkilere sahip olup, belirli işlemler ancak bu makamın izni ile gerçekleştirilebilir. Bu yetki, Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup, özellikle TMK’nın 462. maddesi kapsamında hangi işlemlerin vesayet makamının iznine tabi olduğu açıkça belirtilmiştir.

Bu makalede, Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddeleri doğrultusunda vesayet makamının iznini gerektiren işlemler ayrıntılı olarak ele alınacak, her bir maddenin hukuki ve pratik önemi değerlendirilecektir. Ayrıca, bu işlemlerle ilgili olarak yargı kararlarına ve uygulamadaki örneklere de yer verilerek konunun daha iyi anlaşılması sağlanacaktır.

VESAYET MAKAMININ İZNİ OLMADAN YAPILAMAYACAK İŞLEMLER

Türk Medeni Kanunu’nun 462. maddesi, vesayet makamının izni olmadan gerçekleştirilemeyecek birtakım hukuki işlemleri belirlemektedir. Her bir işlem başlığa ayrılarak aşağıda detaylandırılmıştır.

1. Taşınmazların Alımı, Satımı, Rehnedilmesi ve Bunlar Üzerinde Başka Bir Aynî Hak Kurulması

Vesayet altındaki bireyin taşınmazları üzerindeki mülkiyet değişiklikleri ciddi ekonomik sonuçlar doğurabileceğinden, bu işlemler ancak vesayet makamının izniyle gerçekleştirilebilir. Taşınmazların satışı, devri, rehnedilmesi veya bunlar üzerinde başka bir aynî hak tesis edilmesi durumunda, vesayet makamının denetimi büyük önem taşır. Bu düzenleme, vesayet altındaki kişinin haklarını korumayı ve hukuki kayıpların önüne geçmeyi amaçlamaktadır.

Vesayet makamı, taşınmaz satışı konusunda, taşınmazın satışının vesayet altındaki kişinin lehine olup olmadığını değerlendirmek için piyasa araştırması ve değer tespiti yapılmasını talep edebilir. Ayrıca, taşınmazın satılması sonucunda elde edilecek gelirlerin nasıl değerlendirileceği konusunda da bir plan talep edilebilir.

2. Olağan Yönetim ve İşletme İhtiyaçları Dışında Kalan Taşınır veya Diğer Hak ve Değerlerin Alımı, Satımı, Devri ve Rehnedilmesi

Günlük yaşamda kullanılan taşınır malların haricinde, büyük maddi değer taşıyan taşınırların alım, satım ve devir işlemleri de vesayet makamının iznine tabidir. Örneğin, değerli ziynet eşyaları, otomobiller veya büyük sanayi makineleri gibi taşınırların el değiştirmesi, vesayet makamı tarafından titizlikle incelenmelidir. Bu tür işlemler, vesayet altındaki kişinin maddi çıkarlarının korunması açısından kritik öneme sahiptir.

3. Olağan Yönetim Sınırlarını Aşan Yapı İşleri

Vesayet altındaki bireyin sahip olduğu taşınmaz üzerinde büyük ölçekli yapı işleri yapılması da mahkeme iznine tabidir. Örneğin, binanın komple yenilenmesi, ek kat çıkılması veya taşınmazın fiziki yapısını büyük ölçüde değiştiren işlemler, ekonomik ve teknik riskler taşıdığından, mahkemeler bu tür projeleri detaylı şekilde incelemektedir.

4. Ödünç Verme ve Alma

Vesayet altındaki kişinin başka birine borç vermesi veya borç alması, ekonomik istikrarını etkileyebileceği için, bu işlemler de vesayet makamının izni olmaksızın gerçekleştirilemez. Ödünç verme ve alma işlemleri özellikle yüksek meblağlarda gerçekleştiğinde, vesayet makamı tarafından detaylı bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.

5. Kambiyo Taahhüdü Altına Girme

Vesayet altındaki bireyin bono, çek veya poliçe gibi kambiyo senetleri ile mali yükümlülük altına girmesi için vesayet makamının izni gerekmektedir. Kambiyo senetleri, borç ilişkisinin resmi belgelere dökülmesi anlamına geldiği için, vesayet makamı bu konuda karar verirken bireyin mali durumu ve çıkarlarını ön planda tutmalıdır.

6. Uzun Süreli Kira Sözleşmeleri Yapılması

Bir yıl veya daha uzun süreli ürün kiralama sözleşmeleri ile üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kiralama sözleşmeleri, vesayet makamının denetimi altındadır. Uzun vadeli sözleşmelerin, vesayet altındaki kişinin gelecekteki hak ve menfaatlerini etkileme potansiyeli olduğu için, mahkemeler kira bedeli ve sözleşme şartlarını inceleyerek onay vermektedir.

SONUÇ

Türk Medeni Kanunu’nun 462. maddesi, vesayet makamının iznine tabi işlemleri ayrıntılı bir şekilde belirleyerek vesayet altındaki bireyin malvarlığı ve şahsi haklarını koruma altına almaktadır. Hukuki ve ekonomik açıdan büyük önem taşıyan bu düzenlemeler, vesayet altındaki bireylerin çıkarlarını gözetmekte ve kötüye kullanımları engellemektedir.

Vesayet altındaki kişilerin hak ve menfaatlerini koruyabilmek adına, ilgili işlemleri gerçekleştirmeden önce hukuki danışmanlık alınması büyük önem taşımaktadır. Özellikle taşınmaz işlemleri, borçlanma, uzun süreli kira sözleşmeleri ve dava süreçleri gibi konular dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Yanlış bir hukuki işlem, telafisi güç sonuçlara yol açabileceğinden, sürecin uzman hukukçular tarafından yönetilmesi önerilmektedir. Bu tür hukuki işlemlerle karşı karşıya kalınması durumunda, hukuk profesyonellerinden destek alınması, vesayet altındaki bireyin haklarının korunmasını sağlayacaktır.

Bu nedenle, vesayet makamının iznine tabi işlemlerin her biri, hukuk sisteminin getirdiği denetim mekanizmaları çerçevesinde değerlendirilerek yürütülmeli ve vesayet altındaki kişilerin çıkarlarını en üst düzeyde koruyacak şekilde şekillendirilmelidir. Hukuk uygulayıcıları, vesayet makamının yetkilerini doğru kullanmasını sağlamak ve vesayet altındaki bireyin haklarını korumak adına titizlikle hareket etmelidir.