TMK 352. Madde- Çocuk Malları

“Madde 352- Ana ve baba, velâyetleri devam ettiği sürece çocuğun mallarını yönetme
hakkına sahip ve bununla yükümlüdürler; kural olarak hesap ve güvence vermezler.
Ana ve babanın yükümlülüklerini yerine getirmedikleri durumlarda hâkim müdahale eder”

1. GİRİŞ

Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 352, velayet hakkı kapsamında ana ve babaya çocuğun mallarını yönetme yetkisi tanımaktadır. Ancak bu yetki, çocuğun üstün yararını gözetmek amacıyla belirli sınırlandırmalar ve yükümlülüklerle desteklenmiştir. Ana ve babanın, kural olarak çocuğun malvarlığını hesap verme ve güvence sunma zorunluluğu olmadan yönetme yetkisi bulunmakla birlikte, bu yetkinin kötüye kullanılması veya çocuğun zarar görmesi halinde yargısal müdahale öngörülmüştür.

Bu makalede, TMK Madde 352’nin içeriği ve uygulama alanı detaylı olarak ele alınacak, ebeveynlerin mal yönetimi yetkisi ve sorumlulukları kapsamlı bir biçimde incelenecektir. Bunun yanı sıra, ilgili yargı kararları ve uluslararası hukuk perspektifleri de değerlendirilerek konunun hukuki çerçevesi genişletilecektir.

2. VELAYET KAVRAMI VE ANA-BABANIN MAL YÖNETİM YETKİSİ

2.1. Velayetin Hukuki Tanımı ve Önemi

Velayet, çocuğun bakım ve korunmasını sağlamak amacıyla ana ve babaya tanınan hukuki bir yetki ve sorumluluktur. TMK’nın 335. maddesinde, “ergin olmayan çocuğun velayeti, ana ve babasına aittir” şeklinde düzenlenen velayet, çocuğun fiziksel, zihinsel ve mali varlıklarını yönetme yetkisini de içermektedir.

Velayet hakkı, çocuğun menfaatlerinin korunması ilkesine dayanır. Çocuğun eğitim, sağlık, barınma ve mali hakları ile ilgili kararların alınmasını içerir ve yalnızca biyolojik ebeveynler tarafından değil, istisnai hallerde mahkeme tarafından atanan vasiler veya koruyucu aileler tarafından da yürütülebilir.

2.2. Ana ve Babanın Mal Yönetim Yetkisi

Ana ve baba, velayetleri altında bulunan çocuğun malvarlığını şu şartlar altında yönetebilirler:

• Çocuğun mevcut malvarlığını korumak,
• Çocuğun mallarını onun yararına değerlendirmek,
• Çocuğun gelecekteki ekonomik güvenliğini sağlamak amacıyla akılcı yatırımlarda bulunmak.

Velayet hakkı, çocuğun ekonomik menfaatlerini koruyacak şekilde kullanılmalı ve ana-babanın şahsi çıkarları doğrultusunda yönlendirilmemelidir. Bu nedenle, bazı özel durumlarda mahkemeler ebeveynlerin mal yönetim yetkisini sınırlandırabilir.

3. ANA VE BABANIN HESAP VERME VE GÜVENCE SUNMA ZORUNLULUĞU

3.1. Genel İlkeler

TMK Madde 352’ye göre, ebeveynler çocuğun mallarını kural olarak hesap verme ve güvence sunma zorunluluğu olmadan yönetebilirler. Ancak bu yetki mutlak değildir ve belirli sınırlandırmalar mevcuttur.

Ebeveynlerin çocuğun mallarını kendi yararına kullanması yasaktır. Ayrıca, çocuğun mallarının tehlikeye düşmesi veya kötü yönetilmesi ihtimali varsa, mahkeme tarafından ek denetim mekanizmaları devreye sokulabilir.

3.2. Mahkemeler Tarafından Getirilen Sınırlamalar

Bazı durumlarda, ebeveynlerin çocuğun mal yönetimi konusunda hesap vermesi veya güvence sunması gereklidir. Bu tür durumlar şunlardır:

• Çocuğun miras veya bağış yoluyla yüksek değerde mal edinmesi,
• Ebeveynlerin ekonomik olarak kötü durumda olup, çocuğun mallarını şahsi borçları için kullanma ihtimalinin bulunması,
• Çocuğa ait taşınmazların satılması veya ipotek edilmesi gibi büyük finansal işlemlerde bulunulması.

4. ANA VE BABANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEMESİ VE HAKİMİN MÜDAHALESİ

4.1. Hukuki Dayanak

Eğer ana ve baba, çocuğun mal yönetimiyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmezse, hakim devreye girerek çeşitli önlemler alabilir. TMK’nın ilgili maddeleri ve Yargıtay içtihatları doğrultusunda mahkemeler aşağıdaki yaptırımları uygulayabilir:

1. Yetkinin Sınırlandırılması: Ana ve babanın, çocuğun malvarlığı üzerindeki bazı tasarruf yetkileri mahkeme tarafından kısıtlanabilir.
2. Vasi Atanması: Çocuğun malvarlığının korunması için bağımsız bir vasi atanabilir.
3. Velayetin Kaldırılması: En ağır yaptırım olarak, ebeveynin çocuğun malvarlığı yönetme yetkisi tamamen sona erdirilebilir.

4.2. Yargıtay Kararları ve Örnek Vakalar

• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Kararı: Ana ve babanın, çocuğun malvarlığını kötüye kullanması halinde, mahkemenin ebeveynin mal yönetim yetkisini kısıtlayabileceğini belirtmiştir.
• Yargıtay 8. Hukuk Dairesi Kararı: Çocuğun taşınmazlarına ilişkin satış işlemlerinin mahkeme onayına tabi olduğu ve izinsiz yapılan işlemlerin geçersiz olacağı belirtilmiştir.

5. ÇOCUĞUN MALVARLIĞININ KORUNMASI VE UYGULANMASI GEREKEN İLKELER

Ebeveynler, çocuğun malvarlığını yönetirken şu ilkeleri gözetmelidir:

• Çocuğun üstün yararını gözetme,
• Şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkesi,
• Risk içeren yatırımlardan kaçınma,
• Mahkeme kararlarına ve yasal düzenlemelere uygun hareket etme.

6. SONUÇ

Türk Medeni Kanunu Madde 352, ebeveynlere çocuğun mallarını yönetme yetkisi verirken, bu yetkinin suistimal edilmemesi için çeşitli denetim mekanizmaları da öngörmüştür. Mahkemeler, çocuğun ekonomik haklarını korumak amacıyla ebeveynlerin mal yönetimi yetkisini sınırlandırabilir veya gerektiğinde velayeti kaldırabilir.

Bu nedenle, çocuğun malvarlığının yönetimi konusunda hukuki sorunlarla karşılaşmamak adına uzman bir hukukçudan destek almak önemlidir.