TMK 287. Madde- Çocuğun Evlilik İçinde Ana Rahmine Düşmesi Halinde Soybağı
“Madde 287- Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse davacı, kocanın baba olmadığını
ispat etmek zorundadır.
Evlenmeden başlayarak en az yüzseksen gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden
başlayarak en fazla üçyüz gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır.”
1. GİRİŞ
Aile hukuku, toplumun temel yapı taşlarından biri olan aile kurumunu düzenleyen ve koruyan bir hukuk dalıdır. Aile içi ilişkiler, velayet, miras, soybağı gibi konular bu hukuk dalının temel başlıklarını oluşturur. Soybağı, bir çocuğun hangi ebeveyne ait olduğunu belirleyen hukuki bir kavram olup, özellikle velayet, miras ve nafaka gibi sonuçlar doğurduğundan büyük önem taşımaktadır.
Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 287. maddesi, babalık karinesi olarak bilinen bir hukuki düzenlemeyi içermektedir. Bu düzenlemeye göre, evlilik birliği içinde doğan bir çocuğun babasının, annenin kocası olduğu kabul edilir. Ancak bu karine aksi ispat edilebilecek nitelikte olup, koca, çocuğun kendisinden olmadığını ispatlayarak babalık karinesini çürütebilir.
Bu makalede, TMK 287. madde kapsamında babalık karinesi, babalık karinesinin hukuki temelleri, çürütülmesi yolları, ilgili yargı kararları ve hukuki sonuçları geniş bir perspektifte incelenecektir.
2. BABALIK KARİNESİ VE HUKUKİ DAYANAKLARI
2.1. TMK 287. Madde Metni
Türk Medeni Kanunu’nun 287. maddesi şu şekildedir:
“Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse davacı, kocanın baba olmadığını ispat etmek zorundadır. Evlenmeden başlayarak en az yüzseksen gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla üçyüz gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır.”
Bu düzenleme, babalık karinesi olarak adlandırılan hukuki durumu ortaya koymaktadır. Babalık karinesi, evlilik içinde doğan çocuğun babasının annenin kocası olduğunu kabul eden bir hukuki varsayımdır. Ancak bu varsayım kesin değildir ve çürütülebilir.
2.2. Babalık Karinesinin Hukuki Temeli
Babalık karinesi, aşağıdaki hukuki gerekçelere dayanmaktadır:
- Soybağının güvence altına alınması: Toplum düzeni ve çocuğun geleceği açısından soybağının kesinleştirilmesi gerekmektedir.
- Aile birliğinin korunması: Çocuğun doğumuyla birlikte aile birliğinin devamını sağlamak amacı taşır.
- Hukuki belirlilik ilkesi: Hukukta kesinlik ilkesi gereği, evlilik içinde doğan çocukların kimliklerinin belirlenmesi önemlidir.
- Fiili durumların dikkate alınması: Evlilik içinde doğan çocukların çoğunlukla kocaya ait olması nedeniyle babalık karinesi düzenlenmiştir.
3. BABALIK KARİNESİNİN ÇÜRÜTÜLMESİ
Babalık karinesi kesin bir karine değildir, dolayısıyla aksinin ispatı mümkündür. Koca, çocuğun kendisinden olmadığını iddia ediyorsa bunu ispat etmekle yükümlüdür.
Babalık karinesinin çürütülmesi için babalık davası açılması gerekmektedir. Babalık davası, TMK 291. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu dava yalnızca belirli kişiler tarafından açılabilir:
- Koca,
- Çocuk,
- Annenin ölüm durumunda mirasçıları.
3.1. Babalık Karinesinin Çürütülmesi İçin Kullanılan Deliller
Babalık karinesinin çürütülmesi için aşağıdaki deliller sunulabilir:
- DNA Testi: Günümüzde en kesin delil, DNA testidir. Adli Tıp Kurumu veya yetkilendirilmiş laboratuvarlar tarafından yapılan DNA testi sonuçları mahkemeye sunulabilir.
- Tanık Beyanları: Annenin hamilelik sürecinde koca dışında biriyle ilişki yaşadığına dair tanıkların ifadeleri delil olabilir.
- Tıbbi Raporlar: Hamileliğin başlangıç tarihi, doğum süresi gibi tıbbi verilerle çocuğun babasının kim olduğu belirlenebilir.
- Evliliğin Fiilen Devam Etmemesi: Koca ve annenin uzun süredir fiilen ayrı yaşaması, çocuğun kocadan olmayabileceği şüphesini doğurabilir.
4. YARGI KARARLARI
4.1. DNA Testinin Hukuki Geçerliliği
Mahkemeler, DNA testinin en kesin delil olduğunu kabul etmekte olup, babalık iddiasının çürütülmesinde en önemli kanıt olarak DNA testi kullanılmaktadır. Eğer davalı taraf DNA testine itiraz ederse ve testi yaptırmazsa, mahkemeler bunu olumsuz bir delil olarak değerlendirebilir.
4.2. Hukuki Sürecin Önemi
Babalık karinesinin çürütülmesi için açılan davalarda hukuki sürecin doğru işletilmesi büyük önem taşımaktadır. Davanın usulüne uygun açılmaması veya delil sunulmaması durumunda, mahkeme babalık karinesini devam ettirebilir.
5. SONUÇ
TMK 287, aile hukukunda soybağının belirlenmesi açısından büyük öneme sahip bir düzenlemedir.
- Evlilik birliği içinde doğan her çocuğun babasının, annenin kocası olduğu kabul edilir.
- Ancak bu karine kesin değildir ve bilimsel delillerle çürütülebilir.
- Babalık karinesinin çürütülmesi için açılan davalar ciddi hukuki süreçler içerdiğinden, uzman bir hukukçudan destek almak büyük önem taşımaktadır.
Soybağına ilişkin hukuki ihtilaflar, bireylerin temel haklarını etkileyebileceğinden, bu tür durumlarda uzman bir hukukçunun rehberliğinde hareket edilmesi önemlidir. Yanlış hukuki işlemler geri dönülemez sonuçlar doğurabileceğinden, herhangi bir işlem yapılmadan önce hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilmektedir.